Budowa i rodzaje nart zjazdowych – przewodnik
W tym artykule chciał bym przybliżyć trochę budowę nart początkującym narciarzom zarówno tym, którzy dopiero myślą o spróbowaniu swoich sił w narciarstwie jak i tym, którzy pierwsze zjazdy mają już za sobą. Początkowo na pozór narta kryje w sobie wiele tajemnic dotyczących budowy, geometrii oraz materiałów schowanych pod zewnętrznymi warstwami laminatu. Budowa i rodzaje nart zjazdowych -poznanie budowy i właściwości nart pozwoli na kontrolowany zakup odpowiedniej narty dla każdego narciarza, tak aby spełniała jego oczekiwania.
Obecnie na rynku do wyboru jest wiele nart różnych producentów, które są wykonywane maszynowo lub ręcznie. Każde z nich zbudowane są podobnie, choć z pewnością różnią się detalami. Najczęściej chodzi o proporcjonalne użycie ilości materiałów, w stosunku do nart konkurencyjnych. Oczywiście każdy producent, dobre narty produkuje z rdzeniem laminowanym, czyli klejonym z różnych gatunków drewna takich jak jesion, orzech, sosna czy świerk. Tak dotarliśmy do najważniejszej części narty czyli rdzenia.
Rdzeń narty – serce każdej pary nart
Szlachetna narta wykonana jest z rdzenia drewnianego, choć wykonuje się też narty posiadające rdzeń z włókien syntetycznych. Dlaczego rdzeń drewniany jest najlepszy? Ponieważ tylko drewno jest materiałem który można zginać i prostować wiele razy, bez utraty jego właściwości, co znacznie przedłuża jego żywotność w stosunku do włókien syntetycznych, które jedynie z rdzeniem drewnianym mogą konkurować w kategorii wagowej, ponieważ są lżejsze od drewna, co w rezultacie daje lekką nartę.
Krawędzie nart – istotny element konstrukcji nart zjazdowych
Dzisiejszy kształt i budowę krawędzi zawdzięczamy właścicielowi marki Salomon. To krawędzie odpowiadają za właściwości jezdne zwłaszcza w trakcie skrętu. Kiedy są równe na całej długości, grube oraz ostre nartę prowadzi się doskonale. Dobrze przygotowane i ostre krawędzie, zapobiegają niekontrolowanym ześlizgom dając dużo przyjemności z jazdy. Obecnie produkuje się je z hartowanej stali.
Ślizg nart – generowanie prędkości na stoku
Wyróżniamy dwa główne rodzaje ślizgów Sintered ( ślizgi spiekane) i Extrudet (ślizgi odlewane). Różnią się technologią produkcji oraz trwałością i tak Sintered jest precyzyjnie przygotowywany, wycinany i składany pod dużym ciśnieniem tworząc chłonną strukturę, która potrafi w trakcie serwisowania wchłonąć dużą ilość wosku w głąb ślizgu, co ma wpływ na długą żywotność. Natomiast ślizgi Extrdet są bardziej wytrzymałe, ale słabiej chłonne, przez co trudniej je przygotować dobrze do jazdy. Wszystkie są wykonywane z polietylenu czasem z domieszką grafitu.
Taliowanie nart – promień skrętu w trakcie jazdy na krawędziach
Taliowanie ma duży wpływ na promień skrętu w trakcie jazdy na krawędziach, im większe taliowanie tym mniejszy promień skrętu, dlatego narta krótka będzie zazwyczaj mocno taliowana, przeznaczona będzie do jazdy ciętym krótkim skrętem, natomiast im narta jest dłuższa tym będzie mniej taliowana a jej przeznaczeniem będzie szybka jazda długim skrętem.
Taliowanie to jeden z najważniejszych aspektów do rozważenia przed zakupem nart. Im narta będzie węższa pod butem tym będzie bardziej agresywna. Potocznie mówi się że taka narta jest szybka, ponieważ szybko i sprawnie przechodzi z krawędzi na krawędz. Narta szersza bod butem to narta wolniejsza, będzie wymagać więcej czasu podczas przejścia z krawędzi na krawędz, jak również włożenia dużo większej siły do przekrawędziowania.
Elastyczność nart – głównym czynnikiem odpowiedzialnym za ich charakter
Przy doborze nart warto też zwrócić szczególną uwagę na elastyczność nart. Sztywność narty odpowiada za jej charakter, dlatego tak ważne jest dopasowanie nart do umiejętności, wagi, siły oraz wieku. Narta mało elastyczna, czyli sztywna będzie wymagać dobrej techniki i siły, którą musimy użyć do wprowadzenia narty w skręt i tak osoba z małym doświadczeniem powinna kupić nartę elastyczną, która będzie przyjemnie się prowadzić. Jednak to narta mało dynamiczna, łatwo wygniemy ją w skręcie, jednak trudniej będzie jej wrócić z powrotem. Natomiast jeśli narta sztywna czyli dynamiczna znajdzie się pod nogą niedoświadczonego narciarza, w trakcie skrętu nie będzie on w stanie jej docisnąć do stoku tak, aby całą swoją długością na krawędzi przylegała do stoku, czego efektem będzie zawiśnięcie na dziobach i piętkach, wtedy środkowa część narty straci kontakt ze śniegiem, a narciarz nie będzie w stanie jej kontrolować.
Rocker -charakterystyczne wygięcie do jazdy w puchu
Narty z rockerem po złożeniu przylegają do siebie pod butem, natomiast odstają na dziobach a nieraz i piętkach. To wygięcie powoduje zmniejszenie kontaktu krawędzi ze śniegiem dla lepszej skrętności. Takie narty prowadząc płasko dają wrażenie, że jedziemy na dużo krótszych nartach niż są faktycznie, dlatego najczęściej stosuje się je w nartach do jazdy w puchu poza trasą, wtedy rocker daje lepszą skrętność i pływalność w puchu.
Teraz warto przytoczyć jakie rozróżniamy narty i jaki jest ich podział ze względu na przeznaczenie.
Narty typu All-Mountain
Co raz bardziej popularna grupa nart, która podbija serca narciarzy oraz rynek swoją wszechstronnością. Na takiej narcie można jeździć z przyjemnością po trasach słabiej przygotowanych, zwłaszcza wiosną, kiedy śnieg jest mokry i kopny, gdzie odsypuje się tworząc muldy. Mając taką nartę pod butem bez problemu wyskoczymy poza trasę pobawić się trochę w puchu, jednak bez problemu poradzi sobie również na twardym czy dobrze przygotowanym stoku.
Budowa i rodzaje nart zjazdowych – Narty o konstrukcji sportowej
To nowy trend wśród producentów nart. Kilka lat temu firma Kastle wypuściła model pod nazwą MX 84. Narty o budowie i charakterze sportowym troszkę szersze pod butem do bardzo szybkiej jazdy zarówno po dobrze przygotowanych trasach jak i w warunkach trudniejszych, pozwalające się prowadzić doskonale długim skrętem. W roku 2017 firma Fischer idąc śladem Kastle, wprowadziła swój udoskonalony model Fischer Curv GT. Narta została troszkę poszerzona pod butem jak i na całej długości. Zastosowano płytę FiS ( zawodniczą) co znacznie wpłynęło na sztywność. Przy długości 175 cm. osiągnięto promień R-15,9 m. Narta bardzo agresywna, dynamiczna pozwalająca wycinać krótkie jak i długie skręty. Jej największą zaletą jest fakt, że można w niej jeździć przez cały dzień nie męcząc się tak jak na narcie zawodniczej. To grupa, która jeszcze nie doczekała się swojej nazwy, ale z pewnością podbije Świat. Dziś podobne narty produkuje co raz więcej marek, między innymi do tej grupy należy również Atomic X9.
Narty typu all round
Chyba najczęściej kupowana narta przez średnio-zaawansowanych narciarzy. Doskonale nadaje się do podnoszenia swoich kwalifikacji jazdy na nartach na dobrze przygotowanych stokach.
Narty typu race
To grupa nart przeznaczonych do jazdy sportowej przeznaczone dla narciarzy lubiących adrenalinę ostrą i szybką jazdę po dobrze przygotowanych stokach. To narta dająca doskonałe trzymanie krawędzi w skręcie, nawet na bardzo twardych czy oblodzonych trasach, przeznaczona tylko dla expertów. Rozróżniamy dwa rodzaje nart race : slalomowa o długości 165 cm. o krótkim promieniu skrętu( r14 do r10) oraz gigantowe o długim promieniu skrętu ( r 18m – r24m)
Narty typu free ride
Narta zaprojektowana do jazdy poza trasami, bardzo szeroka pod butem, stworzona do zabawy w głębokim puchu. Dająca wrażenie płynięcia, tak zaprojektowane aby nie zapadały się w śniegu. Dzięki zastosowaniu rockera, można też pojeździć na trasach.
Budowa i rodzaje nart zjazdowych Narty typu ski-touring
Narty bardzo lekkie, przeznaczone do turystyki górskiej. Dzięki zastosowaniu fok zapobiegających obsuwaniu się w tył, naklejanych na ślizgi nart, można wyjść na nich praktycznie wszędzie. W połączeniu ze specjalnymi wiązaniami pinowymi , które uwalniają piętkę umożliwiając wykonanie ruchu stopy podobnego do chodzenia, dają 100% wolności i możliwość poruszania się w każdych warunkach zimowych. W zależności od umiejętności można w nich podejść praktycznie na każdy szczyt a następnie zjechać po dziewiczym puchu w dół z dala od zatłoczonych tras.
